Op 12 december 2023 werd de Willy van Heumen oeuvreprijs 2023 uitgereikt aan Prof. Dr. Susan Gibbs tijdens het van ZonMw en het NCad ‘Ambition vs Realism: the transition to animal-free innovations’ Het daarover uitgezonden persbericht kunt u hier lezen:
Prof. Dr. Sue Gibbs krijgt
Willy van Heumen oeuvreprijs
Utrecht – Op 12 december jl. ontving hoogleraar Regeneratieve Geneeskunde Sue Gibbs de Willy van Heumenprijs voor haar carrière-omspannende inzet voor proefdiervrij wetenschappelijk onderzoek. Gibbs kreeg de prijs uitgereikt tijdens het evenement Ambition versus Realism, een initiatief van ZonMw en NCad.
Dit evenement – in de Utrechtse Villa Jongerius – was passend gekozen. Centraal thema van de middag was de transitie naar proefdiervrije innovaties in biomedisch onderzoek. Via informatiesessies over de actuele stand van zaken, boeiende paralleldiscussies en netwerkmomenten daaromheen verkennen de deelnemers waar ambitie en realiteit elkaar al ontmoeten – of nog niet.
3 V’s
Leidend in de Transitie naar Proefdiervrije Innovatie (TPI) is het ontwikkelen van onderzoeksmodellen die zo goed mogelijk het menselijk lichaam en de ziekten ervan nabootsen. De 3 V’s zijn hierbij een belangrijk concept: vervanging, vermindering en verfijning van het gebruik van proefdieren. Op deze gebieden blijft onderzoek nodig, dat het Willy van Heumenfonds ondersteunt en stimuleert. Het fonds doet dat met een tweejaarlijkse prijs én met een tienjaarlijkse oeuvreprijs: die eer (een beeldje, penning, oorkonde en € 15.000,- ter vrije onderzoeksbesteding) valt dit jaar te beurt aan Sue Gibbs.
Ruim dertig jaar
Gibbs heeft zich binnen de regeneratieve geneeskunde gespecialiseerd in de huid en het slijmvlies. Ze is werkzaam als hoofdonderzoeker bij VU/AmsterdamUMC op de afdeling Moleculaire Celbiologie en bij ACTA op de afdeling Orale Celbiologie. In haar inmiddels ruim dertigjarige carrière is Gibbs niet aflatend en op veel manieren betrokken bij het succesvol ontwikkelen van proefdiervrije therapieën en teststrategieën. Ze kreeg en krijgt nationale en internationale erkenning voor haar prominente rol als pionier en pleitbezorger van proefdiervrij wetenschappelijk onderzoek, getuige ook eerdere prijzen (Lef in het Lab, 2015; Lush prijs, 2020).
Gibbs is mede-oprichter van het TPI Helpathon-programma en deelt haar expertise onder meer met het Britse NC3R’s (de oorsprong van de 3 V’s). Ze heeft een royale trackrecord in optredens voor een breed publiek, waar ze dierproeven en de kansen die alternatieve technieken bieden onvermoeibaar naar voren brengt.
In haar onderzoek houdt Gibbs zich al geruime tijd bezig met de ontwikkeling van huid-organoids als proefdiervrije methodiek. Inmiddels krijgt het ontwikkelen van multi organoid chips daarbij een prominente plek, om de systemische effecten in het menselijk lichaam beter in beeld te krijgen.
Challenge
De laatste jaren ligt het accent in Gibbs’ carrière steeds meer op onderwijs, zowel aan bachelor-, master- en PhD-studenten als gepromoveerde onderzoekers. Daarmee motiveert zij een brede groep toekomstige onderzoekers voor toepassing van proefdiervrije methoden in celbiologie en immunologie. “It’s a challenge, but that’s fun”, aldus Gibbs, “science is like a challenge!”
Nog twee genomineerden
Naast Gibbs waren nog twee erkende ambassadeurs van proefdiervrij onderzoek genomineerd.
Pieter Hiemstra – hoogleraar Celbiologie en Immunologie van Longziekten, en hoofd van het PulmoScience Lab van de afdeling Longziekten van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Hiemstra leidt sinds de jaren negentig onderzoek naar de rol van het longepitheel bij longziekten. Hij slaagde er onder meer in om met behulp van humane iPSC-technieken (induced Pluripotent Stem Cell) longepitheel celkweken op te zetten voor in vitro onderzoek. Het gebruik van menselijke cellen levert bij het screeningsproces van nieuwe medicijnen vaak een betere vertaling van effectiviteit en toxiciteit in de mens dan diermodellen. In het internationaal gerenommeerde PulmoScience Lab hebben Hiemstra c.s. een imposante toolbox voor alternatieve (= proefdiervrije) onderzoeksmethoden ontwikkeld.
Als hoogleraar academisch onderwijs op het gebied van proefdiervrije stamcel-engineering technieken en veelgevraagd gastspreker op internationale congressen, draagt Hiemstra actief bij aan de ambities omtrent proefdiervrije onderzoeksmethoden.
Cyrille Krul – lector Innovative Testing in Life Sciences & Chemistry bij Hogeschool Utrecht en directeur van het Kenniscentrum Gezond en Duurzaam Leven. Krul, in 2001 gepromoveerd aan de UU bij de faculteit Diergeneeskunde, is internationaal gecertificeerd toxicoloog. Ze is gespecialiseerd in methoden die het gebruik van proefdieren in het biomedische en veiligheidsonderzoek op termijn overbodig maken. Ze is lange tijd vice-voorzitter geweest van de ZonMw-commissie Meer Kennis met Minder Dieren (MKMD) en zet zich al carrière-lang in voor de bevordering van proefdiervrije onderzoeksmethoden. Krul is bovendien trekker van het Virtual Human Platform for Safety Assessment, dat faciliteert om met behulp van humane data en zonder proefdiergebruik veiligheidsbeoordelingen van stoffen te doen.
In haar onderwijsactiviteiten en als lid van verschillende (inter)nationale expertgroepen is Krul een permanente promotor van de 3V’s en de transitie naar proefdiervrij onderzoek en onderwijs, ook richting de politiek en de industrie. Daarbij heeft ze ruime ervaring met business development en het leiden van innovatieprogramma’s in publiek – private samenwerkingen.
Wie meer wil weten over Sue Gibbs en haar werk:
(24) Pioneering on the future of skin organoids | Transition animal-free innovations Amsterdam – YouTube
https://www.vumc.nl/research/overzicht/molecular-cell-biology-immunology-research/principal-investigators/sue-gibbs.htm