Op donderdag 25 augustus 2011 is de Willy van Heumenprijs voor de tweede maal uitgereikt en wel aan prof. dr. Johan Heemskerk, hoogleraar Celbiochemie van Trombose en Hemostase aan de Universiteit Maastricht, voor het door hem en zijn team verrichte onderzoek naar de toepassing van in-vitro-modellen voor de detectie van risicofactoren voor infarcten en bloedingen.
Uit het rapport van Raad van Advies van de stichting citeren wij:
“Hart- en vaatziekten in het algemeen en trombotische aandoeningen in het bijzonder behoren tot de belangrijkste doodsoorzaak in de westerse wereld. Overmatige en ongewenste activering van bloedplaatjes en stolling leiden tot trombose of longembolie en in verkalkte slagaders van hart en hersenen tot infarcten. Omgekeerd leidt onvoldoende werkzaamheid van deze bloedstollingssystemen tot ongewenste, soms fatale bloedingen. Een grote uitdaging voor de medische wetenschap is hoe deze trombosen dan wel bloedingen te verhelpen zijn, zonder dat in de patient een tegengestelde reactie opgewekt wordt. De huidige mogelijkheden tot medicatie zijn beperkt, als gevolg waarvan preventie van deze aandoeningen slechts gedeeltelijk mogelijk is.
Voor het onderzoek en de behandeling van deze aandoeningen worden in toenemende mate grote en kleine zoogdieren gebruikt, waaronder genetisch gemodificeerde muizen met soms ernstige verschijnselen. Vaak worden proefdieren bij het onderzoek blootgesteld aan aanzienlijk ongerief. Voetstoots werd aangenomen dat voor de bestudering en meting van het stollingsproces intacte proefdieren nodig zijn, gezien de sterke interacties tussen bloed en vaatwand.
Prof. Heemskerk is er met zijn onderzoeksteam evenwel in geslaagd om een flow-chamber (doorstroomkamer) te ontwikkelen waarin de werking van bloedvaten zo wordt nagebootst dat het ernstig belastende onderzoek met levende proefdieren voor een belangrijk deel kan worden vervangen door testen met menselijk bloed. Deze testen hebben bovendien een betere voorspellende waarde voor de mens. De flow-chamber-technologie wordt inmiddels reeds in vele andere laboratoria toegepast en vervangt een aanzienlijk aantal dierproeven.
Prof. Heemskerk is een wereldbekende autoriteit op het gebied van trombose-onderzoek. Zijn onderzoeksproject is van internationaal niveau en levert een belangrijke bijdrage aan het ZonMw-programma “Dierproeven begrensd”. De door hem ontwikkelde technologie heeft de potentie een substantiële bijdrage te leveren aan het reduceren van dierproeven en dierenleed.”
De prijsuitreiking geschiedde door prof. dr. L.F.M. van Zutphen, voorzitter van de Raad van Advies, tijdens het 8ste Wereldcongres over Alternatieven voor Dierproeven te Montreal, Canada (bovenste foto).
De wisseltrofee werd aan hem op 18 oktober 2011 te Maastricht door de secretaris van de stichting, mr. 
J.J.M. ten Berge, uitgereikt. Aanwezig daarbij was ook dr. Judith Cosemans, die een belangrijk aandeel in het onderzoeksproject heeft gehad (onderste foto).
Door dr. Cosemans is nadien over de besteding van de prijs (€ 25.000) het volgende medegedeeld.
“Genetisch gemodificeerde muizen worden vaak in levende toestand onderworpen aan trombosemetingen, wat aanzienlijk ongerief voor de dieren meebrengt. Met onze flowkamertest kunnen we de werking van bloedvaten nabootsen, zodat het belastend onderzoek met proefdieren kan worden vervangen door testen met bloed van muizen én met menselijk bloed.
De Willy van Heumenprijs heeft ons in staat gesteld de flowkamertest verder de verkleinen, zodat er slechts enkele druppels bloed per test nodig zijn. Deze ontwikkeling heeft in belangrijke mate ertoe bijgedragen een vervolgsubsidie voor verder onderzoek aan dit project te verkrijgen van ZonMw in het kader van het programma “Meer Kennis met Minder Dieren”.
Ons project behelst niet alleen de verdere ontwikkeling en ijking van de flowkamertest, maar ook het ondernemen van actieve stappen om deze ingevoerd te krijgen in laboratoria waar veel proefdieren worden gebruikt. Bij toepassing wordt niet alleen gedacht aan het onderzoeksgebied van trombose en bloedingen, maar ook aan dat van andere bloedgerelateerde ziekten, zoals bijvoorbeeld aderverkalking, suikerziekte en kanker. Ons ultieme doel is om de flowkamertest door te ontwikkelen naar een bloedtest die in ziekenhuizen en uiteindelijk ook in de huisartsenpraktijk gebruikt zal worden.”