Beknopt verslag van activiteiten
2007
De oprichtster, die bij testament de stichting had opgericht, is op 5 juli overleden. Daardoor werd de stichting op die datum een bestaande rechtspersoon.
De eerste bestuurders van de stichting, de heren Mr. H.M. Pijls, Prof. Dr. A.A.M. de Jong en de heer A.J. Rijntjes waren door de oprichtster in haar testament al benoemd, evenals de eerste voorzitter van de Raad van Advies, Prof. Dr. L.F.M. van Zutphen.
In 2007 werden in totaal vijf bestuursvergaderingen gehouden teneinde de nodige besluiten te kunnen nemen om de stichting operationeel te maken.
De taken werden verdeeld als volgt:
Mr. Pijls: voorzitter, Prof. De Jong: penningmeester en de heer Rijntjes: secretaris.
Het aantal leden van de Raad van Advies werd voorshands bepaald op drie en tot leden van die raad werden naast Prof. Van Zutphen benoemd Prof. Dr. F. Ohl (Utrecht) en Prof. Dr. J.M. Koolhaas (Groningen).
Als externe accountant werd het kantoor Denissen & Van Dinten te Nijmegen aangewezen.
Verder kregen keuze van de bank en belegging van het vermogen van de stichting ruime aandacht.
Omdat de door de oprichtster aan de stichting gegeven naam te veel gelijkenis had met de naam van een al bestaande stichting was een statutenwijziging noodzakelijk. Op advies van Prof. Van Zutphen werden ook enkele andere aanpassingen in de statuten voorbereid. De bestuursleden en Prof. Van Zutphen, die allen de oprichtster zeer goed gekend hebben, hebben daarbij zorgvuldig overwogen of die aanpassingen strookten met de bedoelingen van de oprichtster.
Op advies van Prof. Van Zutphen werd samenwerking gezocht met ZonMw te Den Haag. Deze organisatie kent door haar taak vrijwel het gehele onderzoeksveld waar proefdieren gebruikt worden.
Voor het einde van het jaar gaf de heer Rijntjes te kennen het bestuurslidmaatschap niet verder te willen vervullen. In zijn plaats werd Mr. J.J.M. ten Berge tot bestuurslid en secretaris benoemd, met ingang van de datum waarop de statutenwijziging zal plaatshebben.
2008
In 2008 vonden twee bestuursvergaderingen plaats.
Op 7 april werd de notariële akte van statutenwijziging verleden.
De samenwerking met ZonMw is vastgelegd in een convenant, dat op 11 april 2008 werd getekend in aanwezigheid van alle bestuursleden en leden van de Raad van Advies.
Gelet op de wens van de oprichtster om anoniem te blijven is besloten de tweejaarlijks uit te reiken prijs “Willy van Heumenprijs” te noemen.
Besloten werd om deze prijs de eerste maal uit te reiken in 2009, en wel op de publieksdag van het driedaagse symposium dat de Faculteit Diergeneeskunde te Utrecht in februari 2009 zou organiseren ter gelegenheid van de feiten dat het dan:
– 50 jaar geleden is dat het boek van Russell en Burch, de bedenkers van de 3R’s = 3V’s, verscheen;
– 25 jaar geleden is dat aan de Universiteit Utrecht de leerstoel Proefdierkunde werd ingesteld;
– 15 jaar geleden is dat het Nederlands Centrum Alternatieven voor dierproeven (NCA), thans Nederlands Kenniscentrum Alternatieven voor dierproeven (NKCA) werd opgezet; en
– 5 jaar geleden is dat aan de Universiteit Utrecht het departement “Dier in Wetenschap en Maatschappij” werd ingesteld.
De stichting heeft van de oprichtster naast een kapitaal ook het beeld “Hommage” gelegateerd gekregen, dat in haar opdracht vervaardigd werd door de kunstenaar Joep Coppens, als eerbetoon aan alle tot nu toe aan de medische wetenschap voor research opgeofferde dieren, alsmede het aanvankelijk door deze kunstenaar daarvoor vervaardigde schaalmodel.
Besloten werd om het schaalmodel als wisselprijs aan de winnaar van de Willy van Heumenprijs ter beschikking te stellen en om voor het beeld een goede voor het publiek toegankelijke plaats te zoeken.
2009
In 2009 vond één bestuursvergadering (de jaarvergadering) plaats.
In januari werd door de voorzitter de website van de stichting, www.proefdierenalt.nl, vervaardigd.
Op 7 februari werd de Willy van Heumenprijs voor de eerste keer uitgereikt, en wel aan Prof. Dr. T.J.W. Huizinga (Universiteit Leiden). De uitreiking geschiedde door Drs. H.J. Ormel, lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Prof. Huizinga gaf een korte uiteenzetting van het onderzoeksproject dat met deze prijs wordt bekroond.
Besloten is om, in de traditie van de oprichtster van de stichting, door de kunstenaar Joep Coppens een legpenning te laten vervaardigen, zodat de prijswinnaars na teruggave van de wisselprijs een tastbaar aandenken aan de toegekende prijs behouden. Deze penning werd achteraf aan Prof. Huizinga overhandigd.
2010
In 2010 werden twee bestuursvergaderingen gehouden.
Voor het beeld “Hommage” werd een plaats gevonden de grote hal in het gebouw van ZonMw bij de ingang van de grote vergaderzaal op de eerste verdieping.
De eerste voorbereidingen werden getroffen voor de toekenning en uitreiking van de Willy van Heumenprijs 2011.
2011
Op 7 februari vond een bijeenkomst van de projectleiders in het programma “Dierproeven begrensd” plaats in het gebouw van ZonMw. Bij de aanvang van die bijeenkomst werd het beeld “Hommage” onthuld. Dit beeld is door de stichting in bruikleen gegeven aan ZonMw.
Op 25 augustus, tijdens het 8e World Congres on Alternatives and Animal Use in the Life Sciences te Montreal, werd de Willy van Heumenprijs 2011 door Prof. Van Zutphen uitgereikt aan Prof. Dr. J.W.M. Heemskerk (Universiteit Maastricht).
Op verzoek van een promovenda om financiële ondersteuning in de kosten van het drukken van haar proefschrift besloot het bestuur tot een bijdrage. Het betreft het proefschrift:
– Mevr. Dr. D. van Dartel: “Development of transcriptomics based in in vitro screening method to predict embryotoxicity, by using embryonic stem cell tests”.
Verder werd besloten dat voortaan in beginsel een bijdrage van maximaal € 500 per publicatie zal kunnen worden gegeven en dat daarvoor ten hoogste € 2.500 per jaar beschikbaar zal zijn.
2012
In 2012 vond één bestuursvergadering plaats.
Voorbereidingen werden getroffen voor de toekenning van de Willy van Heumenprijs 2013.
Bijdragen in de drukkosten van proefschriften van promovendi werden vijf maal toegekend. Dit betreft de volgende proefschriften:
– Dr. ir. J. Louisse: “Integrated in vitro–in silico models for predicting in vivo developmental toxicity; facilitating non-animal based safety assessment”;
– Mevr. Dr. S. Commandeur: “Organotypic in vitro models of human cutaneous squamous cell carcinoma”;
– Mevr. Dr. K.M. Hettne: “Next-generation text-mining toegepast op toxicogenomics data analyse”;
– Mevr. Dr. M. Park: “Nanotoxicology – an in vitro approach”;
– Dr. P. Theunissen: “ Neurodevelopmental toxity detection by transcriptonics in an embrionic stem cell differentiation assay”.
2013
In 2013 werden twee bestuursvergaderingen gehouden.
De Willy van Heumenprijs 2013 werd toegekend aan Prof. Dr. B.J. Blaauboer (Universiteit Utrecht) op grond van zijn jarenlange inspanningen voor het terugdringen van dierproeven. De prijs werd hem op 14 november uitgereikt door Prof. Dr. J. Clevers, president van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen, tijdens de door ZonMw gehouden projectleidersbijeenkomst “Openheid en Transparantie”.
Eenmaal werd een bijdrage in de drukkosten van een proefschrift toegekend. Dit betreft het proefschrift van:
– Mevr. Dr. E.H.J. van den Bogaard: “From skin development to disease pathogenesis and therapeutics: The power of 3D skin models”.
Op 28 maart 2014 promoveerde zij “cum laude” aan de Radboud Universiteit te Nijmegen.
2014
In 2014 vonden twee bestuursvergaderingen plaats, te weten de jaarvergadering, die werd gehouden op 14 mei, en een gewone vergadering op 5 augustus.
In dit jaar is de stichting van bankier vervanderd; mede op basi van ingewonnen adviezen werd de Triodos bank vervangen door F. van Lanschot Bankiers.
Voorts werd de Raad van Advies met een lid uitgebreid. Benoemd werd mevrouw Prof. Dr. J. Ritskes-Hoitinga, hoogleraar aan de Radboud Universteit te Nijmnegen.
Eenmaal werd een bijdrage in de drukkosten van een proefschrift toegekend. Dit betrof het proefschrift van:
– Mevr. Dr. S.A. de Witt: “The entanglement of thrombus formation: systems biology as a novel key”.
Zij promoveerde aan de Universiteit van Maastricht op 27 november 2014.
2015
In 2015 vonden twee bestuursvergaderingen plaats, te weten de jaarvergadering, die werd gehouden op 22 mei, en een buitengewone vergadering op 15 oktober, voorafgaande aan de uitreiking van de Willy van Heumenprijs 2015.
Besloten werd om de bijdrage in de drukkosten van proefschriften te verhogen tot maximaal € 1000 per publicfatie en dat daarvoor ten hoogste € 3000 per jaar beschikbaar zal zijn.
Met ingang van 1 juli werd Prof. Dr. B.J. Blaauboer benoemd tot lid van de Raad van Advies. Daardoor bestaat die raad vanaf dat tijdstip uit vijf leden.
Op 15 oktober werd unaniem besloten om met ingang van 1 januari 2016 Prof. Dr. A.A.M. de Jong als bestuurslid en Prof. Dr. L.F.M. van Zutphen als voorzitter van de Raad van Advies op hun verzoek ontslag te verlenen uit hun fucties. Het bestuur is hun uiterst erkentelijk voor hun inbreng sinds de oprichting van de stichting.
Ook werd besloten om in plaats van Prof. De Jong mevrouw Mr. H.W.M.M. Rieter-van den Bergh tot bestuurlid te benoemen. De vacature ten gevolge van het aftreden van Prof. Van Zutphen wordt voorshands niet vervuld.
De leden van de Raad van Advies hebben besloten dat Prof. Blaauboer vanaf 1 januari 2016 als voorzitter van de raad zal optreden.
De Willy van Heumenprijs 2015 werd op 15 oktober tijdens het congres “Laboratory Animal Science 2.0” ter gelegenheid van het 60-jarig bestaan van het Centraal Dierenlaboratorium van Rabboudumc uitgereikt aan zowel Dr. ir. J. Louisse van Wageningen Universiteit als aan mevrouw Dr. E.H.J. van den Bogaard van Radboudumc.
Eenmaal werd een bijdrage in de drukkosten van een proefschrift toegekend. Dit betrof het proefschrift van
– Mevr. Dr. S. Jansen of Lorbeers: “Preclinical research in cardiac repair”.
Zij promoveerde aan de Universiteit van Utrecht op 25 augustus 2015.
2016
In 2016 vond de jaarvergadering van het bestuur plaats op 20 februari. Verder werd nog een vergadering gehouden op 14 oktober.
Op 1 januari is Prof. Dr. L.F.M. van Zutphen opgevolgd door Prof. Dr. B.J. Blaauboer als voorzitter van de Raad van Advies.
Op 28 januari overleed Prof. Dr. F. Ohl. Als lid van de Raad van Advies gaf zij een belangrijke bijdrage aan het werk van de stichting, waarvoor het bestuur haar dankbaar is. De door haar overlijden ontstane vacature in de Raad van Advies is nog niet opgevuld en daardoor bestaat de raad momenteel uit drie leden.
Op 14 oktober werd mevrouw Dr. M.J.W.A. Schiffelers benoemd tot vierde lid van het bestuur.
Driemaal werd een bijdrage in de drukkosten van proefschriften toegekend. Dit betrof de volgende proefschriften:
– Mevr. Dr. M. Pijnappel: “Lost in technification. Uncovering the latent clash of social values in Dutch public policy discourse on animal-testing alternatives”. Zij promoveerde te Nijmegen op 4 februari 2016.
– Mevr. Dr. M.J.W.A. Schiffelers: “Animal testing, 3R models and regulatory acceptance: Technology transitions in a risk-averse context”. Zij promoveerde te Utrecht op 17 juni 2016.
– Mevr. Dr. C.W. van den Berg: “State of the heart. The promise of pluripotent stem cell-derived cardiomyocytes in disease modelling, differentiation and devellopment”. Zij promoveerde te Leiden op 26 oktober 2016.
2017
De jaarvergadering van het bestuur vond plaats op 9 mei. Een tweede bestuursvergadering werd gehouden op 5 juli.
Op eigen verzoek traden Prof Dr. J.M. Koolhaas en Prof. Dr. M. Ritskes-Hoitinga af als leden van de Raad van Advies. Prof. Koolhaas per 1 juli en Prof. Ritskes per 1 oktober 2017. Het bestuur is hun beiden zeer erkentelijk voor hun bijdragen aan het doel van de stichting.
Ter vervulling van de vacature die zou ontstaan door het aftreden van Prof. Koolhaas en ter uitbreiding van de Raad van Advies benoemde het bestuur in de vergadering van 5 mei als nieuwe leden van de Raad van Advies met ingang van 1 juli Prof. Dr. Ir. J.- B. Prins, Prof. Dr. C.F.M. Hendriksen en Dr. S.F. de Boer.
In de nadien ontstane vacature van Prof. Ritskes moet nog worden voorzien.
Dit jaar werd de Willy van Heumenprijs toegekend aan Dr. J.M. Beekman (UMCU) voor zijn onderzoek waarin hij medicijnen voor taaislijmziekte test in gekweekte menselijke mini-darmen.
De prijsuitreiking vond plaats op 2 oktober tijden het congres van FIGON te Ede.
Een bijdrage in de drukkosten van een proefschrift is toegekend aan mevrouw Dr. J. van Luijk, “Evaluation of strategies to improve scientific quality and responsible use of animals in research”. Zij promoveerde op 24 mei aan de Radboud Universiteit te Nijmegen.
2018
Op 23 maart vond de jaarvergadering plaats. Daarin werd op zijn verzoek ontslag verleend aan Mr. H.M. Pijls. Hij heeft vanaf de oprichting leiding gegeven aan het bestuur en zich ingespannen de Willy van Heumenprijs tot een prestigieuze en zeer gewaardeerde prijs te maken. Hij verdiepte zich in de wereld van de dierproeven en de proefdieren. Hij ontwierp de website van de stichting en fungeerde als webmaster. De stichting is hem daarom zeer erkentelijk voor zijn bijzondere inzet.
In de bestuursvergadering van 11 oktober werden als nieuwe bestuursleden benoemd Prof. Dr. B. Hamel en mevrouw Dr. E. van Oort en werd afscheid genomen van mevrouw Mr. H.W.M M. Rieter-van den Bergh en mevrouw Dr. M.J.W.A. Schiffelers die beiden hun ontslag hadden aangeboden. Ook hen beiden is dank verschuldigd voor hun inzet tijdens hun bestuurslidmaatschap.
Prof. Hamel werd aangewezen als nieuwe voorzitter en mevrouw van Oort werd benoemd tot secretaris, zodat voor Mr. J.J.M. ten Berge de functie van penningmeester resteert.
Met ingang van 29 november werd mevrouw C. den Besten, PhD, ERT, Vice President / Head of Toxicology and DMPK at ProQR Therapeutics NV, benoemd tot lid van de Raad van Advies.
2019
De jaarvergadering van het bestuur vond plaats op 13 juni 2019.
Mevrouw dr. Ir. C. den Besten, is per 28 november 2018 door het bestuur als nieuw lid van de Raad van Advies benoemd. Met deze benoeming is de vacature, die door het aftreden van prof. dr. M. Ritskes-Hoitinga was ontstaan, opgevuld.
Dit jaar werd de Willy van Heumenprijs toegekend aan Dr. Remco Westerink (UU, IRAS) voor zijn onderzoek naar een menselijk minibrein. Jaarlijks worden honderdduizenden proefdieren gebruikt in hersenonderzoek. Toxicoloog Remco Westerink bewijst met zijn onderzoek dat er deels andere mogelijkheden zijn voor neurotoxiciteitstesten. De prijsuitreiking vond plaats op donderdag 28 november 2019 tijdens het Transitie naar Proefdiervrije Innovaties (TPI) congres ‘Pioneer2Policymaker’ in Utrecht
2020
Het jaarverslag 2019 en de jaarrekening 2019 zijn in verband met de corona pandemie digitaal op 29 juni 2020 door het bestuur vastgesteld. De jaarvergadering van het bestuur vond digitaal via zoom plaats op 21 september 2020. Tijdens deze vergadering is besloten het huidige convenant met ZonMw aan te passen, naar aanleiding van een wijziging in de adviserende rol van de ZonMw programmacommissie over toekenningen van Willy van Heumenprijzen. Een nieuw convenant is eind 2020 vastgesteld en begin 2021 voor ondertekening aan het bestuur en ZonMw aangeboden. De aanstelling (detachering) van de secretaris Erica van Oort, is met twee jaar verlengd tot 12 oktober 2022.
Een bijdrage in de drukkosten van een proefschrift met de titel: ”Quantifying functional phenotypes in human pluripotent stem cell derived cardiomyocytes for disease modelling and drug discovery”, is toegekend aan de heer Dr. B.J. van Meer. Hij promoveerde op 3 november 2020, aan de Universiteit Leiden.
In november 2020 is de oproep voor nominaties voor de Willy van Heumenprijs 2021 gepubliceerd. De deadline was 15 februari 2021 en is vervolgens met nog een maand verlengd tot en met 15 maart 2021.
2021
Het jaarverslag 2020 en de jaarrekening 2020 zijn in verband met de corona pandemie in de online vergadering van van 25 mei 2021 door het bestuur vastgesteld. In deze vergadering is, op basis van het advies van de wetenschappelijke adviesraad, besloten de Willy van Heumenprijs toe te kennen aan dr. Ferenc Scheeren. Dr. Scheeren werkt met een CRISPR-Cas technologie door antilichaam producerende cellen (‘hybridoma’s) zo aan te passen dat deze antilichamen van specifieke isotypes produceren, en deze hybridoma’s gerecycled kunnen worden. Hierdoor draagt dit bij aan verdere reductie van proefdiergebruik voor productie van antilichamen.
De prijs, inclusief wisseltrofee en penning is uitgereikt aan dr. Scheeren op 31 augustus 2021 tijdens het 11th World congress on alternatives and animal use in the life sciences.
Vanwege de overgang naar een andere baan is mevr. Erica van Oort per 28 oktober 2021, tijdens de 29e bestuursvergadering, afgetreden als secretaris van het bestuur. In haar plaats is dhr. Bas de Waard toegetreden. Hij is middels een detachering aangesteld, die vooralsnog duurt tot 27 oktober 2022.
Tevens is dhr. Jan de Jong toegetreden tot het bestuur als penningmeester. Beide benoemingen zijn bekrachtigd tijdens de 29e bestuursvergadering. Er is besloten dat dhr. Jaap ten Berge, na overdracht van de portefeuille penningmeester aan dhr. de Jong, aanblijft als bestuurslid zonder portefeuille.
Daarnaast beraadt het bestuur zich over hoe het vermogen uit het fonds in de toekomst beheerd zal worden..
Er zijn geen aanvragen voor een bijdrage vanuit het fonds voor de drukkosten van een proefschrift gedaan.
2022
Op 10 januari 2022 overleed Mr. H.M. Pijls, de eerste voorzitter van de Stichting en ook na zijn voorzitterschap nog lange tijd zeer betrokken bij de Stichting.
Het jaarverslag 2021 en de jaarrekening 2021 zijn in de vergadering van 24 mei 2022 vastgesteld. Omdat de Willy van Heumenprijs tweejaarlijks wordt uitgereikt en in 2021 de prijs voor het laatst is uitgereikt, heeft er in 2022 geen nominatie en bijbehorende uitreiking plaatsgevonden.
Door het bestuur is besloten om weer een zogenoemde Oeuvreprijs uit te reiken bij de eerstvolgende uitreiking, die in 2023 plaatsvindt. Het gaat hierbij om een prijs specifiek voor kandidaten die een significante staat van dienst hebben opgebouwd en zich gedurende hun carrière hebben onderscheiden op het gebied van Vervangen, Verminderen of Verfijnen van dierproeven. Om dit te toetsen zijn er drie criteria gedefinieerd waar aan kandidaten die genomineerd worden dienen te voldoen: (1) Wetenschappelijke Bijdrage, (2) Onderwijs en (3) Outreach en Communicatie. In voorjaar 2023 zal op basis van het advies van de wetenschappelijke Raad van Advies een winnaar geselecteerd worden.
Er zijn twee aanvragen gedaan voor een bijdrage vanuit het fonds voor de drukkosten van een proefschrift. Beide aanvragen zijn afgewezen op advies van de wetenschappelijke Raad van Advies, omdat deze niet voldeden aan de criteria die gesteld zijn.
De detachering van de secretaris Bas de Waard werd met een jaar verlengd.
Tevens is er gekozen voor een andere vermogensbeheerder voor het fonds en is het vermogen van het fonds ondergebracht bij Saxo bank.
2023
Het jaarverslag 2022 en de jaarrekening 2022 zijn in de vergadering van 20 juni 2023 vastgesteld. In 2023 heeft de nominatie en uitreiking van de Willy van Heumenprijs plaatsgevonden. Eens in de tien jaar wordt er een Oeuvreprijs uitgereikt, voor een onderzoeker die een significante staat van dienst heeft opgebouwd op de 3V’s of proefdiervrije innovaties gedurende zijn/haar carrière. De laatste keer dat er een Oeuvreprijs is uitgereikt was 2013, dus was het in 2023 tijd voor een Oeuvreprijs. Uit negen nominaties is Prof.dr. Susan Gibbs gekozen tot winnares door de wetenschappelijke raad van advies. Prof. Gibbs heeft een indrukwekkend CV, waarbij ze gedurende haar 30 jarige carrière zich toewijdt aan onderzoek naar proefdiervrije innovaties, maar ook aan onderwijs voor jonge onderzoekers en is enthousiast pleitbezorger voor proefdiervrij wetenschappelijk onderzoek. De uitreiking van de prijs, welke bestond uit de WvH wisseltrofee, een penning en een bedrag van 15.000 euro, vond plaats tijdens het event ‘Ambition vs Realism: the transition to animal-free innovations’ georganiseerd door ZonMw en het NCad op 12 december.
Vanwege de overgang van dhr. Bas de Waard naar het programmabureau Transitie Proefdiervrije Innovatie van het ministerie van LNV, is zijn detachering vanuit ZonMw bij de stichting stopgezet. Om de continuïteit in het bestuur te behouden, en gezien de relevantie van zijn nieuwe positie voor de stichting, is besloten dat dhr. De Waard aanblijft als secretaris, maar dan op persoonlijke titel.
De heren Ben Hamel en Jaap ten Berge hebben beiden aangegeven terug te treden als respectievelijk voorzitter en bestuurslid zonder portefeuille. Als de prijsuitreiking volledig afgehandeld is in 2024, zal een nieuwe voorzitter gezocht worden.
Er is een aanvraag voor een bijdrage vanuit het fonds voor de drukkosten van een proefschrift gedaan, welke is toegekend. Het gaat om Esther Cramer, met de titel van haar proefschrift: ‘Ex vivo bone culture for evaluation of remodeling and bone substitutes’.